Anavatanı Güney Amerika'nın And Dağları olan ve yüksek besin değeriyle astronotların beslenmesinde de kullanılan 'Kinoa'nın, Ağrı Dağı eteklerinde yapılan deneme üretimi, olumlu sonuçlar verdi...

Piyasada 100 gramı 15 TL civarında... Kilosu ise 135-150 TL arasında değişiyor...

Anavatanı And Dağları olan ve yüksek besin değeriyle astronotların beslenmesinde de kullanılan 'Kinoa', Ağrı Dağı eteklerinde de üretilmeye başlandı.

Bölge çiftçisine yüksek getirili alternatif ürün temin etmek için Iğdır Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi iş birliğiyle geçen yıl başlatılan çalışmalardan olumlu sonuçlar alındı. Kinoa, iklim koşulları ve toprak yapısıyla Iğdır'ın Ağrı Dağı eteklerindeki deneme sahalarında başarıyla üretildi.

Yaygın üretime yönelik laboratuvar testlerinin devam ettiği kinoa, piyasada 100 gramı 15 lira civarındaki satış fiyatıyla bölge çiftçisi için umut oldu.

Proje ekibinden Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Süleyman Temel, geçen yıl mart ayında kinoanın 23 çeşidinin ekildiğini, bundan olumlu sonuç alınınca 15 türün daha ekimini yaptıkları açıklamasını yaptı...

Kinoanın çok verimli olduğu vurgusu yapan Temel, şöyle konuştu:

"Kinoanın 38 türünün ekimini yaptık, sulak alanlarda dönüm başı yaklaşık 400, kıraç alanlarda ise 200 kilogram arası verim aldık. Yapılan çalışmalar sonucu Iğdır'ın ekolojik koşullarının, kinoanın ot ve tohum üretimi açısından çok verimli olduğunu tespit ettik. Şimdi kinoanın laboratuvar ve sera ortamında soğuğa, tuzluluğa ve kuraklığa dayanıklılık testlerini yürütüyoruz. Buradan elde edilecek sonuçlarla bu bitkinin bu bölgeyi neden sevdiğini ve uyum sağladığını belirleyeceğiz. Kinoa bitkisi diğer kültür bitkilerine göre tuzluluğu biraz daha seviyor, Iğdır Ovası'nda da tuzluluk var."

Kinoanın bu bölgede olgunlaşma süresinin uzun olduğunu dile getiren Temel, "Iğdır'ın vejetasyon (olgunlaşma) süresi uzun, mart ayının sonundan itibaren tarlalara ekimleri yapabiliyoruz. Ekim ayına kadar yetişme süresi oluyor. Biz geçen yıl 23 çeşit içerisinde ortalama 4,5 aylık bir yetişme süresinin olduğunu tbir yetişme süresinin olduğunu tespit ettik" şeklinde konuştu...

Türkiye'nin yeni yeni tanıştığı kinoanın, çiftçi için alternatif ve yüksek getirili bir ürün olduğunu belirten Temel, şunları söyledi:

"Kinoa bitkisi sofrada buğdaya, pirince ve mısıra alternatiftir. Ekonomik anlamda ise yine aynı bakliyatlara iyi bir alternatif olur. Bugün buğdayın kilogramı 1 liraya satılıyorsa çiftçi bu bitkiyi satmak istediğinde 150 liradan aşağı satmayacak. Pirinç, mısır ve buğdaya göre ortalama 3 kat daha fazla protein, mineral ve vitamin içeriğine sahip. Kinoa bitkisinin lif oranı yüksek, bu yüzden insanların daha tok kalmalarını sağlıyor. Bu bitki diğer gıdalara göre daha yüksek protein ve vitamin içerdiğinden dolayı daha uzun bir süre insanların günlük gereksinim duydukları besin ihtiyaçlarını karşılıyor." 

Kinoa, yenebilir tohumları için tarımı yapılan Chenopodioideae alt familyasından bir bitkidir...

Tahıllara benzer yönleri olsa da Buğdaygillerden değildir, ıspanak ve pancar gibi bitkilere daha büüyk benzerlik gösterir...

Kinoa, Keçuva dilindeki kinua sözcüğünün İspanyolca söylenişinden gelmektedir. Kinoa tarımına Bolivya, Peru, Ekvador ve Kolombiya'nın And Dağları üzerindeki yörelerinde 3.000 ila 4.000 yıl önce başlanmıştır. 

Yine arkeolojik verilere göre günümüzden 5.200 ila 7.000 yıl öncesine kadar da insanlarca doğadan toplanarak yenmekteydi.[1] İnkalar tarafından tarımı yapılır ve manevi değer atfedilirdi.[2]

Tahıllara kıyasla kinoanın besin değeri oldukça yüksektir...

Lizin gibi temel amino asitler ve bol miktarda kalsiyum, demir ve fosfor içerir.[3] 100 gram kinoa 372 kalori, 5,8 gram yağ, 69 gram karbonhidrat, 6 gram lif içerir.

Hasattan sonra tohumların saponin içerdiği için tadı acı olan kabuklarından ayrılması lazım gelmektedir...

Kinoa genellikle pirinç ile aynı şekilde pişirilir ve çok çeşitli yemeklerde kullanılır. 

Kinoa yaprakları, ıspanak gibi bir yapraklı sebze olarak da pişirilebilir ve bu şekilde satıldığı nadir görüldüğü için, yapraklı kısımları pahalıdır...